Metody dostępne do niedawna tylko dla sportowców są dziś coraz powszechniej stosowane.
Dążenie do odbudowy uszkodzonych tkanek za pomocą najnowocześniejszych metod, takich jak osocze bogatopłytkowe czy
komórki macierzyste przyczyniło się do powstania nowego kierunku w medycynie – ortopedii regeneracyjnej.
Przy użyciu wspomnianych metod inicjuje się w organizmie pacjenta procesy naprawcze, dzięki czemu w zmienionych chorobowo
lub uszkodzonych tkankach następuje proces regeneracji. Stąd nazwa ortopedia regeneracyjna lub leczenie czynnikami wzrostu.
Osocze bogatopłytkowe naprawia urazy ortopedyczne
Obecnie najczęściej stosowaną metodą w ortopedii regeneracyjnej są zabiegi z użyciem osocza bogatopłytkowego
Metoda ta wykorzystuje najbogatsze naturalne źródło czynników wzrostu – płytki krwi. Z małej ilości krwi pobranej od pacjenta,
w ciągu 5 minut odseparowywany jest, za pomocą specjalnego zestawu, koncentrat płytek krwi.
Osocze bogatopłytkowe, znane również pod nazwą PRP (ang. PlateletRichPlasma) jest spreparowanym z krwi pacjenta koncentratem płytek krwi
w małej ilości osocza. Preparat ten zawiera różnego rodzaju cytokiny, czyli tzw. czynniki wzrostu oraz białka odpowiedzialne za adhezję komórkową.
Stężone składniki wzrostu zawarte w preparacie stymulują procesy naprawy tkanek – bardzo silnie pobudzają regenerację uszkodzonych ścięgien,
mięśni, więzadeł, chrząstki, czy kości. Dzięki swoim właściwościom preparaty PRP są z powodzeniem wykorzystywane zwłaszcza
w terapii dostawowej oraz dościęgnowej.
Zalety terapii osoczem bogatopłytkowym
- krótki czas trwania – podanie preparatu za pomocą zastrzyku, w zależności od stanu pacjenta zaleca się zwykle 1-3 zabiegi,
dzięki aplikacji metodą iniekcji terapia jest mało inwazyjna
- bezpieczeństwo terapii – brak reakcji alergicznych, zakażeń
- mała bolesność zabiegu w porównaniu z zabiegami konwencjonalnymi
- krótki okres rekonwalescencji po zabiegu
Wskazania do zastosowania terapii osoczem bogatopłytkowym
- łokieć tenisisty
- łokieć golfisty
- ostrogi piętowe
- kolano skoczka, kolano biegacza
- uszkodzenia ścięgien i mięśni
- zwyrodnienie ścięgna Achillesa
- urazy i zmiany przeciążeniowe
- kontuzje mięśni
- kontuzje i choroby ścięgien
- kontuzje i schorzenia więzadeł
- schorzenia i kontuzje stawów – biodrowych, kolanowych, łokciowych itp.
- złamania i brak zrostu po złamaniach (tzw. stawy rzekome)
- stan zapalny kości
- przyspieszenie procesu gojenia się tkanek miękkich – trudno gojące się rany
- torbiele łąkotek
- zapalenie ścięgien gęsiej stópki
- zapalenie kaletki krętarza większego kości udowej
- tendinopatie stożka rotatorów barku, zespół cieśnipodbarkowej
oraz jako terapia wspomagająca leczenie:
- ubytków chrząstki stawowej: pourazowych i zwyrodnieniowych
- cyst torbieli kostnych, dysplazji włóknistej
- po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego ACL, szyciu łąkotek, naprawach chrząstki stawowej
- zaburzeń zrostku kostnego
- trudno gojących się ran, owrzodzeń
- pooperacyjne po zabiegach naprawczych ścięgien np. Achillesa
Bezpieczeństwo terapii
Dzięki użyciu preparatu sporządzonego z krwi pacjenta można uniknąć powikłań typowych dla terapii wykorzystujących
preparaty ‘obce’ dla organizmu – reakcji alergicznych oraz zakażeń. Zabieg ostrzykiwania jest wykonywany przez doświadczonego
specjalistę w zakresie ortopedii.
W zależności od rodzaju schorzenia w niektórych przypadkach zalecane jest podanie preparatu pod kontrolą USG.
Przeciwwskazania do wykonania terapii osoczem bogatopłytkowym
- zespół wątrobowo-nerkowy
- chorzy leczeni immunosupresyjnie
- terapia antykoagulantami
- ostre zakażenie wirusowe (HCV, HBS, HIV)
- choroby układowe: sklerodermia, immunologiczne choroby naczyń
- alergie na nukleotydy
- choroby krwi (np. trombocytopenia)
- przewlekłe choroby wątroby
Należy pamiętać, że o kwalifikacji do terapii zawsze decyduje lekarz specjalista po szczegółowym badaniu lekarskim.
Przebieg terapii
Terapia poprzedzona jest kwalifikacją przez lekarza specjalistę, która obejmuje wizytę ortopedyczną z badaniem,
diagnostyką laboratoryjną i obrazową.
Następnie pobierana jest od pacjenta niewielka ilość krwi w celu przygotowania preparatu PRP (ilość pobranej krwi zależy od rodzaju schorzenia
oraz jego zaawansowania).
Krew wirowana jest w odpowiedniej wirówce przez około 5 minut.
Przygotowany preparat PRP lekarz aplikuje poprzez iniekcję w warunkach aseptycznych w znieczuleniu miejscowym, w razie potrzeby
pod kontrolą USG. Cały zabieg trwa około 30-40 minut.
Postępowanie przed i po terapii osoczem bogatopłytkowym
Na 3 dni przed zabiegiem należy odstawić niesteroidowe leki przeciwzapalne, można stosować paracetamol i tramal.
Nie wymaga się, aby pacjent przed zabiegiem był na czczo.
Na czas trwania terapii, o ile lekarz nie zaleci inaczej, wymagane jest unieruchomienie ostrzykniętego miejsca przez okres 7 dni za pomocą kul,
ortezy, szyny gipsowej lub temblaka.
Po zabiegu pacjent nie może prowadzić samochodu.
Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego przez cały okres unieruchomienia kończyny dolnej oraz
kolejnych siedem dni należy stosować profilaktykę przeciwzakrzepową – szczegółowych informacji udziela lekarz prowadzący terapię.
Kilka dni po zabiegu mogą występować miejscowe dolegliwości bólowe – dla złagodzenia dolegliwości można stosować paracetamol lub tramal
– należy bezwzględnie unikać stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych. O doborze odpowiedniego leczenia przeciwbólowego decyduje
lekarz prowadzący terapię.
W terminie 7 – 21 dni po zabiegukonieczna jest co najmniej jedna wizyta kontrolna w celu oceny funkcji kończyny, natężenia dolegliwości bólowych,
lub ewentualnego wdrożenia odpowiedniej rehabilitacji ruchowej.